ยางรีเคลม[1] (Reclaim Rubber) หมายถึง การนำผลิตภัณฑ์ยางที่วัลคาไนซ์แล้วมาผ่านกระบวนการนำกลับมาใช้ใหม่อีกครั้งโดยการที่ทำให้โมเลกุลของยางที่มีการเชื่อมโยง แตกออกเป็นโมเลกุลเล็ก ๆ ซึ่งสามารถนำไปผสมสารเคมีแล้วนำกลับมาวัลคาไนซ์ใหม่ได้อีกครั้งหนึ่ง
การทำยางรีเคลม มีกระบวนการต่าง ๆ ดังนี้
- Digester Process
- Heater Process หรือ Pan Process
- Reclaimtor Process
กระบวนการการทำยางรีเคลมที่มาจากยางธรรมชาติ ไม่ต้องใช้สารเคมี ใช้เพียงความร้อนเท่านั้น แต่ยางรีเคลมที่ทำมาจากยางสังเคราะห์จะต้องใช้ทั้งความร้อนและสารเคมีชนิดอื่น ๆ เช่นพลาสติไซเซอร์ ซึ่งจะช่วยให้โมเลกุลยางแยกออกจากกันได้ง่ายขึ้น, แทคคิไฟเออร์ (Tackifier) ช่วยในการแปรรูปหลังให้ความร้อนซึ่งทำให้ยางเหนียวและนุ่มขึ้น, และ reclaiming agent ช่วยในการดำเนินกระบวนการรีเคลมเป็นไปได้อย่างรวดเร็ว
กระบวนการทำยางรีเคลมจะต้องผ่านการออกซิเดช้น ความร้อน และการล้าง ทำให้ยางปกติที่ผ่านการวัลคาไนซ์แล้วนำมาทำยางรีเคลมจะทนทานต่อการออกซิไดซ์ได้ดีขึ้น แต่สมบัติด้านความทนทานต่อการสึกหรอ, ความทนทานต่อแรงดึง, ระยะยืดเมื่อขาด และความกระเด้งตัวของยางไม่ดี
ยางที่ผ่านกระบวนการรีเคลมจะนำไปใช้งานในด้านอุตสาหกรรมต่าง ๆ เช่น อุตสาหกรรมรถยนต์, อุตสาหกรรมรองเท้า, อุตสาหกรรมเครื่องกลต่าง ๆ เป็นต้น
เทคโนโลยีการดีวัลคาไนซ์ยาง
ปกติยางจำเป็นต้องได้รับการวัลคาไนซ์ (vulcanization) คือ ทำให้โมเลกุลเชื่อมโยงกันก่อนที่จะนำไปใช้ประโยชน์ได้ดี ทั้งนี้เพื่อเป็นการเพิ่มความยืดหยุ่นของยางและทำให้ยางแข็งแรงขึ้น แต่การวัลคาไนซ์ ก็มีข้อเสีย คือ ทำให้ยางไหลขึ้นรูปใหม่ไม่ได้ ฉะนั้นหากต้องการนำผลิตภัณฑ์ยางใช้แล้วกลับมาใช้ใหม่ในรูปของยางตั้งต้น ก็จำเป็นที่จะต้องทำลายพันธะเชื่อมโยงโมเลกุลของยางเสียก่อน กระบวนการดังกล่าว คือ กระบวนการดีวัลคาไนซ์ยาง และยางที่ผ่านการดีวัลคาไนซ์ แล้วจะเรียกว่า ยางรีเคลม (reclaimed rubber)
การดีวัลคาไนซ์ยางสามารถทำได้หลายวิธี ยกตัวอย่างเช่น
การใช้ความร้อนร่วมกับสารเคมี
การดีวัลคาไนซ์ยางด้วยวิธีนี้เป็นวิธีเก่าแก่ที่นิยมใช้กันมานาน การดีวัลคาไนซ์ยางเริ่มต้นด้วยการนำยางผงไปผสมกับสารเคมีที่เรียกว่าสารรีเคลม จากนั้นนำไปให้ความร้อนเพื่อทำให้ยาง
เกิดการดีวัลคาไนซ์ สารรีเคลมที่นิยมใช้ ได้แก่ ไดเอริลไดซัลไฟด์ (diaryl disulfide) และ ไดฟีนิลไดซัลไฟด์ (diphenyl disulfide) [1] (รูปที่ 1) นอกจากสารรีเคลมแล้ว ในการดีวัลคาไนซ์โดยวิธีนี้จะมีการเติมน้ำมัน
ลงไปด้วยเพื่อช่วยทำให้ยางไหลได้ดียิ่งขึ้น การดีวัลคาไนซ์ยางด้วยความร้อนร่วมกับสารเคมียังสามารถแบ่งออกได้เป็นวิธีย่อยตามกระบวนการที่ใช้ ดังนี้